Czy świat nie byłby „piękny”, gdyby szczęście oraz bezpieczeństwo Twojej pociechy zależało tylko od Ciebie? Niestety są osoby dorosłe, które stosują różne sposoby, aby wykorzystywać dzieci w celach seksualnych.
Statystycznie *co piąte dziecko w Europie doświadcza molestowania seksualnego. W Polsce szacuje się, że *co ósme jest ofiarą przemocy seksualnej. To oznacza, że skala tego zjawiska jest ogromna. Trzeba zaznaczyć, że dane te są uśrednione: dziewczynki są bardziej narażone w porównaniu z chłopcami na przemoc seksualną. To oznacza, że jeśli masz córkę warto zachować szczególną uważność i prowadzić z nią od najmłodszych lat rozmowy w tym obszarze. Biorąc po uwagę fakt, że w Polsce *mniej niż połowa Rodziców rozmawia z dziećmi o zagrożeniu związanym z molestowaniem seksualnym, bardzo ważne jest rozpowszechnianie wiedzy w zakresie przeciwdziałania nadużyciom seksualnym wobec dzieci.
Najważniejsze jest abyś Ty, jako rodzic uświadomił swojemu dziecku, gdzie jest zdrowa granica w kontakcie dorosły – dziecko.
Po pierwsze wytłumacz dziecku rzeczowo, że nikt nie ma prawa dotykać jego ciała, a szczególnie miejsc okrytych bielizną ani nie może prosić o dotykanie samego siebie. W przypadku dzieci w wieku szkolnym możesz spokojnie używać zwrotu „miejsca intymne”. Wyjaśnij dziecku, że zdarzają się sytuacje wynikające z konieczności wyższej takie jak wizyty lekarskie, w którym osoba dorosła, żeby właściwie ocenić stan jego zdrowia może je w czasie badania dotykać w różnych miejscach. Zwróć uwagę, żeby przekazać informacje na temat tego, że przytulanie i całowanie jest akceptowane w kontakcie z dorosłą osobą w ściśle określonych sytuacjach np. na powitanie i pożegnanie oraz na to, aby dziecku wytłumaczyć, gdzie może być całowane np. w policzek, nie w usta. Zaznacz jednak, że jeśli dziecko czuje się zawstydzone w sytuacji, w której dorosły całuje go lub przytula ma Ci o tym powiedzieć.
Warto pamiętać o tym, że sprawca przemocy seksualnej próbuje zbudować zaufanie w relacji z dzieckiem poprzez stwarzanie poczucia wyjątkowości ich relacji np. dzięki różnym wspólnym tajemnicom początkowo mogącym nie mieć zabarwienia seksualnego. Następnie jeśli uda mu się zdobyć zaufanie malca, podejmuje próby jego wykorzystania seksualnego. Później mówi mu, aby zachowało tajemnice tylko dla siebie, jednocześnie zapewniając, że to co zaszło między nimi jest zachowaniem zupełnie normalnym. Może się również zdarzyć, że „przekupuje” dziecko np. słodyczami, aby zagwarantować sobie zachowanie dyskrecji. Dlatego powiedz, że jeśli jakiś dorosły namawia dziecko do dochowania tajemnicy, to jak najszybciej ma o tym Cie poinformować. Dziecku od młodszego wieku szkolnego możesz wytłumaczyć jakiego typu tajemnice w kontakcie z dorosłym są akceptowalne a jakie nie, tak aby samo potrafiło ocenić, czy dorosły zachowuje się wobec niego właściwie. Zaznacz jednak, że w razie gdyby miało jakiekolwiek wątpliwości ma z Tobą o nich porozmawiać.
Warto również wiedzieć, o tym że sprawcy przemocy seksualnej często wmawiają dziecku, że molestowanie, którego sami się dopuścili, było pomysłem dziecka lub, że jeśli ujawni to co zaszło między nimi, to będzie miało problemy. Wzbudzają tym sposobem w dziecku lęk przed karą. Zdarza się również, że przekazują dziecku informacje, że jeśli rodzice się o wszystkim dowiedzą będą przez nie smutni, co z kolei prowadzi do powstania u pociechy poczucia winy. Niestety dziecko, które czuje się zastraszone lub winne będzie bardzo podatne na poddawanie się kolejnym nadużyciom seksualnym przy jednoczesnym przypisywaniu sobie za to całkowitej odpowiedzialności, co zdecydowanie zmniejszy prawdopodobieństwo tego, że Ci o tym powie.
Kolejną ważną kwestią jest fakt, że nikt nie ma prawa robić zdjęć twojemu dziecku, ani prosić go o ich wykonanie. Jeżeli odpowiednio je przygotujesz, aby nauczyło się odmawiać w takich przypadkach poprzez rozmowę na ten temat, będzie miało pełną świadomość tego, że „nie” znaczy „nie” i ma prawo wyrazić swój zdecydowany sprzeciw, gdyby znalazło się w takiej sytuacji. Pamiętaj o tym, żeby przy omawianiu tego tematu również zaznaczyć, że przy każdym takim incydencie, gdy jest namawiane do robienia sobie zdjęć bądź udzielenia pozwolenia na ich wykonanie, powinno Cię o tym zawiadomić.
Pamiętaj proszę, aby być uważnym na każdy zgłaszany przez dziecko incydent, w których ma wątpliwości co do stosownego zachowania osób dorosłych wobec niego. Jeśli zlekceważysz niepokojące sygnały możesz stracić wiarygodność i jego zaufanie. Dziecko może poczuć się zawstydzone lub uznać, że jego problemy nie są dla Ciebie ważne. Może również zacząć szukać pomocy u kogoś innego. Niektóre dzieci czują się wręcz niekomfortowo mówiąc „nie”, zwłaszcza osobom dorosłym, dlatego jest bardzo ważne jaką przyjmiesz postawę w rozmowie z dzieckiem. Jest to istotne, aby nie kreować postaci człowieka dorosłego jako kogoś z założenia godnego zaufania. Pamiętaj również o tym, że nie ma nic złego w tym, że dziecko nie chce rozmawiać z każdym Twoim znajomym. To często my sami popełniamy błąd, zmuszając dziecko do nawiązywania kontaktu. Daj szansę swojemu dziecku na poznawanie świata na własnych warunkach. Dobrym sposobem stosowanym w sytuacji, której dziecko nie czuje się komfortowo np. jest zawstydzone w kontakcie z dorosłym jest ustalenie tak zwanego „słowa ratunkowego”, które twoje dziecko będzie mogło zastosować, gdy nie będzie się czuło dobrze. Takie hasło jest o tyle sposobem wartym polecenia, bo jego użycie nie wzbudzania podejrzeń osób trzecich. W swojej konsekwencji oznacza to brak dodatkowego stresu czy wstydu w przypadku użycia uzgodnionego wcześniej hasła przez dziecko.
Kolejną ważną kwestią do omówienia z dzieckiem jest temat: Po czym poznać, że ktoś jest zły? W większości przypadków, dziecko odpowie za pomocą opisu postaci z gry komputerowej lub kreskówki. Nie pomyśli o nauczycielu, trenerze, księdzu, wujku czy sąsiadce. Warto omówić z dzieckiem powyższe zagadnienie z tego względu, że większość sprawców nadużyć seksualnych wobec dzieci pochodzi właśnie z ich najbliższego otoczenia. Te osoby bazują na zaufaniu dzieci, które zbudowali rodzice.
Nie chcemy, abyście uczyli dzieci braku zaufania do całego świata, ale żebyście byli uważni, zwiększali świadomość dzieci co do właściwych zachowań w relacjach z dorosłymi oraz stali się dla nich oparciem, szczególnie kiedy będą mieć wątpliwości w zakresie stosowności powyższych kwestii. Sami przecież wiemy, że nie każdy dorosły człowiek jest dobry. Wasze pociechy również muszą zdać sobie z tego sprawę. Tak naprawdę to My każdego dnia budujemy relacje ze swoim dzieckiem. Jeśli jest oparta na solidnych fundamentach: poczuciu bezpieczeństwa, miłości, zrozumieniu, zaufaniu to dziecko będzie potrafiło zasygnalizować Rodzicowi, jeśli ktokolwiek będzie próbował przekraczać zdrowe granice w kontakcie dorosły – dziecko.
*Źródło danych statystycznych – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
Autor:
Psycholog – mgr Daria Witosińska
Publikacja powstała w ramach opracowywania programów informacyjno-szkoleniowych dla FUNDACJI „DOŚĆ” z Bielska Białej www.dosc.info upowszechniających wiedzę na temat praw dzieci oraz przeciwdziałających zjawisku stosowania przemocy seksualnej wobec dzieci.
W ramach działań edukacyjnych skierowanych do najmłodszych dostępny jest filmik do obejrzenia:
A także broszura dla Rodziców i opiekunów dzieci http://www.gadki.fdds.pl/pdf/GADKI_2020_broszura.pdf
W zainicjowaniu rozmowy z dzieckiem na temat zagrożeń związanych z molestowaniem może być pomocna: ulotka http://www.gadki.fdds.pl/pdf/ulotka_dzieci.pdf oraz plakat na temat podstawowych zasad bezpieczeństwa:
http://www.gadki.fdds.pl/pdf/GADKI_2020_plakat_A4.pdf
Opracowany został również plan do rozmowy z dzieckiem w wieku przedszkolnym:
http://www.gadki.fdds.pl/pdf/GADKI_2020_plan_zajec_domowych_dla_dzieci.pdf
Pozycje książkowe, które mogą być pomocne do rozmów z dziećmi:
Brian Rachel „Zgadzam się albo i nie! Jak szanować granice – swoje i cudze”
Barbara Rose „Buziak? Nie!”
Gudrun Dittrich, Ursula Hegedorn, Martina Neukirch-Seibert „Moje ciało należy do mnie!”
Delphine Sauliere „Zły dotyk. NIE!”
W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących powyższych wskazówek warto skonsultować się ze specjalistą.