Czy wsparcie społeczne ma wpływ na zdrowie?

Wsparciem społecznym określamy taki rodzaj kontaktów, w których człowiek może doświadczyć spadku stresu oraz zwiększyć poziom motywacji do działania. Wsparcie społeczne jest pomocne przede wszystkim w sytuacjach kryzysowych oraz stresujących. Stres dla większości z nas jest nieprzyjemnym doświadczeniem, którego staramy się unikać. Natomiast skutki stresu w dużej mierze zależą od sposobu radzenia sobie z nim.

Osoby posiadające wewnętrzne umiejscowienie kontroli, poczucie zaangażowania oraz umiejętność traktowania stresu jako wyzwania radzą sobie ze stresem znacznie lepiej niż inni.

Wiele osób potrzebuje w sytuacjach trudnych wsparcia. Wsparcie społeczne w zasadniczy sposób może być pomocne w przeżywaniu problemów a nawet w przezwyciężaniu dolegliwości związanych z nadmiernym stresem stanowiąc swoisty bufor.  W wielu pracach naukowych na temat stresu to właśnie wsparcie społeczne jest traktowane jako jeden z czynników, który redukuje konsekwencje stresu dotykające zdrowia. Źródłem wsparcia społecznego mogą być bliskie osoby, od którym możemy uzyskać właściwą pomoc w trudnej sytuacji, jak również specjaliści z różnych dziedzin.

Jeśli wspierających relacji brakuje ważne jest świadome szukanie nowych. Często praca nad tą sferą wymaga przepracowania negatywnych przekonań na temat siebie lub ludzi.

Stwierdzono, że brak wsparcia w połączeniu z poczuciem osamotnienia może obniżać odporność fizyczną jak i psychiczną. Okazuje się, że u osób o niskim poziomie wsparcia społecznego częściej występują choroby somatyczne. Udowodniono również, że wsparcie społeczne wpływa na rozwój już obecnej choroby. Osoby, które odczuwają większe wsparcie ze strony bliskich szybciej wracają do zdrowia w porównaniu z osobami nie doświadczającymi takiego wsparcia. Sam fakt odczuwania wsparcia społecznego może zwiększyć poczucie bezpieczeństwa.

Rodzaje Wsparcia

Warto zastanowić się nad dopasowaniem rodzaju wsparcia do indywidualnej sytuacji zainteresowanego. Rozpoznanie tych potrzeb może mieć kluczowe znaczenie dla efektywności podejmowanych działań. Ważne jest również określenie, z którego źródła wsparcia jest wskazana pomoc. Wyróżniamy trzy źródła wsparcia: osobiste, formalne, profesjonalne. Pierwsze stanowią osoby bliskie (rodzina, przyjaciele, krewni), drugie to organizacje społeczne i charytatywne natomiast trzecie stanowią osoby profesjonalnie zajmujące się niesieniem pomocy: psychologowie, terapeuci czy grupy wsparcia. Natomiast jeśli chodzi o różne rodzaje wsparcia społecznego to wyróżniamy:

• Wsparcie emocjonalne, które wiąże się z przekazywaniem emocji odzwierciedlających troskę, mających działanie kojące i uspokajające. Jest ściśle związane z postawą empatii oraz akceptacji. Dzięki wsparciu emocjonalnemu osoba cierpiąca ma możliwość uwolnić się od nadmiernych emocji, trosk oraz lęków jednocześnie doświadczając poczucia ukojenia i bezpieczeństwa.
• Wsparcie informacyjne jest związane z przekazywaniem takich informacji, które mogą przynieść lepsze zrozumienie sytuacji, w której znajduje się osoba potrzebująca pomocy jak również sprzyjają zwiększeniu efektywności podejmowanym przez nią działań. Wsparcie informacyjne może również wiązać się z dzieleniem się doświadczeniem przez osoby przeżywające podobne trudności aktualnie lub w przeszłości np. w grupach wsparcia.
• Wsparcie duchowe jest związane ze zwiększeniem wiary w przezwyciężenie doświadczanych trudności oraz nadaniem im sensu. Poza tym dzięki wykroczeniu poza aktualne doświadczenie osoba, której udzielane jest wsparcie duchowe może poszerzyć swoją świadomość. Ten rodzaj pomocy nie jest jedynie przymiotem osób duchownych.
• Wsparcie materialne to konkretna rzeczowa pomoc materialna, finansowa bądź też konkretne fizyczne działanie na rzecz osoby potrzebującej. Może wiązać się z przekazaniem środków na życie, udzieleniem schronienia lub pożyczki.

Autor: Psycholog – Daria Witosińska

Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie bez zgody autora zabronione.

Wsparcie społecznie- Badania

W tym miejscu warto przytoczyć wyniki badań Vallianta i współpracowników jednoznacznie wskazujące na pozytywny związek między wsparciem społecznym a zdrowiem. Oto fragmenty wystąpienia Roberta Waldingera dla TED:

„The Harvard Study of Adult Development to najprawdopodobniej najdłuższe badanie życia dorosłych ludzi jakie zostało wykonane. Przez 75 lat śledziliśmy losy 724 mężczyzn, rok po roku, pytając ich o pracę i rodzinę.

Aby mieć jak najlepszy obraz ich życia nie wysyłaliśmy im ankiet. Rozmawialiśmy z nimi w ich domach.  Od ich lekarzy dostajemy wyniki badań. Pobieramy im krew, skanujemy mózgi, rozmawiamy z ich dziećmi. Nagrywamy ich rozmowy z żonami dotyczące największych zmartwień. Najprostszy przekaz jaki wyłania się z tych 75lat badań to: Dobre relacje z innymi sprawiają, że jesteśmy zdrowi i szczęśliwi. Kropka.

Okazuje się, że ludzie, którzy są mocniej przywiązani do rodziny, znajomych czy wspólnot są szczęśliwsi, zdrowsi i żyją dłużej od tych, którzy nie są tak przywiązani. Samotność bywa zaś toksyczna. Ludzie odizolowani od innych bardziej, niż by tego chcieli są mniej szczęśliwsi, podupadają szybciej na zdrowiu, ich umysł pracuje gorzej i żyją krócej od tych, którzy nie są samotni. I wiemy o tym, że samotnym można być wśród tłumu, tak samo jak samotnym można być w małżeństwie, dlatego druga ważna lekcja jaką wyciągnęliśmy jest taka, że nie liczy się tylko liczba twoich znajomych czy wierność w związku ale przede wszystkim jakoś bliskich relacji z innymi. Życie w cieniu jakiegoś konfliktu bardzo źle wpływa na nasze zdrowie. Na przykład małżeństwa, w których często dochodzi do kłótni okazują się bardzo złe dla stanu zdrowia, gorsze niż rozwód. Natomiast życie w zgodzie, w przyjaznych związkach nas chroni.

Kiedy prześledziliśmy losy naszych mężczyzn do momentu, w którym mieli osiemdziesiątkę na karku, postanowiliśmy spojrzeć na nich w wieku średnim i sprawdzić, czy jesteśmy w stanie przewidzieć, kto będzie zdrowym osiemdziesięciolatkiem, a kto nie. I kiedy przeanalizowaliśmy wszystkie dane o nich zebrane do pięćdziesiątki okazało się, że to nie poziom ich cholesterolu wpłynie na to,  jak będą się starzeć. To poziom ich zadowolenia ze związków. Ci, którzy byli z nich najbardziej zadowoleni w wieku 50 lat, byli też najzdrowsi w wieku 80. Dobre związki potrafią też chronić przed problemami związanymi ze starzeniem się.

A trzecią lekcją, jakiej nauczyliśmy się o związkach i naszym zdrowiu, było to, że udane związki nie chronią tylko naszych ciał ale też umysły. Okazało się, że poczucie bezpieczeństwa w związku po osiemdziesiątce działa protekcyjnie, jeśli ludzie wiedzą, że mogą liczyć a swoją druga połówkę, ich pamięć i wspomnienia są wyraźniejsze przez długi czas. Natomiast Ci, którzy mogą liczyć tylko na siebie, doświadczają szybszego zaniku pamięci.”